2. ECHTE INSPRAAK EN PARTICIPATIE VAN INWONERS

Burgerparticipatie is een belangrijk onderdeel van een levendige democratie, maar in onze gemeente wordt het vaak genegeerd en uitgehold.

Te vaak worden inwoners pas geïnformeerd over vastgoedprojecten als ze al beklonken zijn. Te vaak worden inwoners onder druk gezet om in te stemmen met projecten die niet in hun belang zijn. Te vaak worden inwoners afgescheept met een symbolische keuze over een detail.

Denk maar aan de informatievergadering over het eerste RUP Vijverhof, aan die over het appartementsgebouw in de bocht van de Frans Segersstraat en aan de informatievergadering over de aanvankelijke uitbreidingsplannen voor de Aldi.

De bedoeling van die informatievergaderingen was duidelijk om deze projecten te verdedigen. Om inwoners te overtuigen werd systematisch geschermd met het doemscenario van een ‘nog erger’ project.

Dat is niet de manier waarop wij burgerparticipatie zien. Wij willen dat inwoners vanaf het begin betrokken worden bij de beleidsbeslissingen die hen aangaan. Wij willen dat inwoners kunnen meedenken, meebeslissen en meewerken aan de toekomst van onze gemeente.

Wij geloven dat dit de enige manier is om het vertrouwen en de betrokkenheid van de burgers te herstellen. En ook dat Boechout-Vremde hier een voortrekkersrol kan spelen!

Hoe we dat willen doen?

• Een laagdrempelige gemeenteraad met meer schwung. De maandelijkse gemeenteraad hoort een hoogdag te zijn voor de democratie, geen saai schouwspel waarin nauwelijks ruimte is om als burgers gehoord te worden. We willen inwoners aanmoedigen om op de gemeenteraad vragen te stellen en ideeën te delen. Bij aanvang laten we de microfoon van hand tot hand gaan zodat iedereen het woord krijgt. Om de sfeer minder formeel en intimiderend te maken, lassen we halverwege de gemeenteraad een gemoedelijke pauze in.

• Een permanente burgerraad, naast de gemeenteraad. Deze burgerraad bespreekt de ontwerpbesluiten en formuleert adviezen aan de gemeenteraad. De leden worden door loting geselecteerd en moeten representatief zijn voor de hele dorpsgemeenschap. De samenstelling van deze raad verandert elk jaar, zodat zoveel mogelijk inwoners kunnen deelnemen. Afhankelijk van de onderwerpen kan de burgerraad experts uitnodigen. In veel andere regio’s, zoals Duitstalig België, heeft een zogenaamde ‘citizens’ assembly’ al positieve effecten op de kwaliteit van besluitvorming laten zien.

• Een toegankelijk online en offline inspraakplatform. Inspraak moet heel toegankelijk zijn. De absolute basis hiervoor is een online platform waar inwoners zelf ideeën kunnen lanceren en communiceren. Je kan er ook de beslissingsprocessen volgen op een tijdslijn en feedback geven op ontwerpbesluiten vóór deze naar de gemeente- en burgerraad gaan. Het online platform moet smartphonevriendelijk zijn. Daarnaast moet inspraak ook offline kunnen gebeuren. We organiseren fysieke bijeenkomsten, we stellen documenten beschikbaar in het gemeentehuis en de bibliotheek, en we maken gebruik van de post.

• Ontwerpbesluiten moeten uiterlijk 2 weken vóór de behandeling op de gemeenteraad gepubliceerd worden. Zo kunnen inwoners rustig kennisnemen van de dossiers en tijdig vragen of opmerkingen overmaken aan de gemeenteraadsleden.

• Buurtbudgetten. Wie kent de noden van een buurt beter dan de inwoners ervan. We stellen een budget beschikbaar voor de verschillende wijken, gekoppeld aan een participatieplatform zodat samenwerking en verbinding ook op wijkniveau worden gestimuleerd. Iedereen kan een voorstel indienen. De buurtbewoners beslissen nadien volledig zelf over de besteding van het budget. In Antwerpen bestaat het al jaren en ook voor onze gemeente zou het een goede zaak zijn.

• Burgerpanels voor specifieke onderwerpen. Deze panels bestaan uit een representatieve steekproef van de bevolking en werken intensief samen om aanbevelingen te formuleren. Vooral voor thema’s die voor partijpolitieke verdeeldheid zorgen zoals bijvoorbeeld mobiliteit, sport, klimaat, armoede- en eenzaamheidsbestrijding.

• Bindende volksraadplegingen. Het is essentieel dat de inwoners serieus worden genomen. Wanneer een belangrijke beleidsbeslissing de gehele dorpsgemeenschap betreft, moet die gemeenschap directe inspraak krijgen via een bindend referendum. Dit vereist echter dat de vraagstelling vereenvoudigd kan worden tot een ja-of-nee-vraag en dat alle relevante informatie vooraf correct en neutraal aan de inwoners wordt verstrekt. Zwitserland heeft op dit gebied een lange traditie. Desinformatie, zoals we die zagen bij het Brexit-referendum, moet ten koste van alles vermeden worden.

• Opwaardering van de adviesraden. Onze gemeente heeft 10 adviesraden voor o.a. jeugd, senioren, sport, milieu, ruimtelijke ordening, middenstand en mobiliteit. Helaas worden deze adviesraden vaak voor voldongen feiten geplaatst met plannen die al beslist zijn of blijven hun aanbevelingen dode letter. We willen de adviesraden meer en beter betrekken bij het beleid. We willen dat de adviesraden minstens vier keer per jaar samenkomen met ondersteuning van een ambtenaar. We willen de adviesraden ook al meteen bij de opmaak van de beleidsnota om hun ideeën vragen.

• Kinderparlement. In de basisscholen worden kinderen voor het eerst geprikkeld om mee na te denken over hun school. We willen dat dit kinderparlement elk schooljaar ook een denkdag over en met de gemeente organiseert. Op die dag komt ook iemand van de jeugdraad uitleg geven. Elke school kan dan voorstellen formuleren voor het dorp.

• ‘Commons’. We geloven in de kracht van ‘commons’. ‘Commons’ zijn burgercollectieven. Boechout-Vremde kent op dat vlak een rijke traditie. Denk maar aan de muziekfestivals Sfinks en Beuling & Blues, aan De Maanwandelaars, het sociaal project voor mensen met een beperking, aan voetbalclub Bacwalde die gegroeid is uit de gelijknamige studentenclub, of aan De Kleine Berg, het unieke kinderdagverblijf met ouderparticipatie. Dat soort gezamenlijke initiatieven van burgers willen we ten volle ondersteunen.

• Wijkambtenaren. We vinden dat elke wijk in onze gemeente haar eigen wijkambtenaar moet krijgen. Iemand die regelmatig effectief op pad is in de wijk om te voelen wat er leeft en om mensen te helpen waar het kan. Officiële papieren invullen, een goeie babbel slaan, zwerfvuil helpen aanpakken, kortom: het gemeentehuis dicht bij de inwoners brengen.

• Een goede evaluatiecultuur. Grote projecten als het Midden en Zuiderdal, of projecten waar onenigheid over heerst, vragen om zorgvuldige en onafhankelijke evaluaties. Alleen door te leren van fouten kunnen die in de toekomst vermeden worden. Onafhankelijke evaluaties vermijden ook het overdreven positief of negatief voorstellen van de werkelijkheid en het, al dan niet onterecht, claimen van verwezenlijkingen.