Vraag 3: Hoe zit dat met die pijpleiding van de NAVO?

In de Dreef ligt een pijpleiding die eigendom is van het Ministerie van Defensie.

Op 9 april 2019 ontvingen de eigenaars van de Dreef een brief van het Ministerie van Defensie waarin stond dat de regels m.b.t. dat soort pijpleidingen strenger waren geworden.  

Vroeger mochten er geen bomen staan op 2 meter van die leiding. Nu is dat op 5 meter aan weerszijden. De zgn. ‘voorbehouden zone’. Plus nog eens een ‘beschermde zone’ van 15m aan beide kanten waar geen ingrepen mogen gebeuren – dus ook geen bomen mogen geplant worden – zonder uitdrukkelijke toestemming van het Ministerie van Defensie.

De eigenaars kregen daarom de opdracht om een groot aantal bomen te rooien. Als je in de Dreef gaat wandelen kan je zien dat die allemaal gemarkeerd zijn met een oranje stip.

In het verslag van het zgn. Dreefoverleg van 4 juli 2019, waar ook een vertegenwoordiger van de NATO aanwezig was, wordt het mogelijke gevaar als volgt omschreven:

De familie Moretus, die eigenaar is van de bomen aan de Holleweg heeft het gevoel dat ze niet anders kan dan dat bevel opvolgen. De familie Reynders, eigenaar van het andere stuk van de Dreef, de zgn. Lintacker, wil dat (nog) niet doen.

Advies VVSG

Op 26 juni 2020 heeft schepen Kris Swaegers een mail gestuurd naar de VVSG, de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, om te polsen of er niks gedaan kon worden tegen die drastische eis van het Ministerie van Defensie.

Drie dagen later (29 juni 2020) ontving de gemeente een antwoord. In het advies van de VVSG worden diverse mogelijkheden opgesomd:

Als de leiding minstens 3m onder de grond zit of als ze in een koker zit, is er wettelijk geen enkel probleem. Dan mogen de bomen blijven.

Bovendien moet de erfdienstbaarheid ten voordele van zo’n leiding steeds “het gebruik waartoe de grond is bestemd” eerbiedigen.

Meer nog:

“Als de aanwezigheid van de leiding en de bestemming van de grond door de grondeigenaar niet meer met elkaar te verzoenen zijn, dan biedt de wet twee mogelijke oplossingen:

• de grondeigenaar kan eisen dat de exploitant van de leiding zijn grond aankoopt
• de grondeigenaar kan de verlegging van de leidingen eisen op kosten van de exploitant”

Bovendien wijst de VVSG erop dat ‘zelfs in het extreme geval dat de exploitant van de leiding een vergunning van de rechter zou verkrijgen om te mogen kappen’, ze dan toch nog eerst verplicht zijn om een omgevingsvergunning aan te vragen bij het gemeentebestuur. Die zou dat op dat moment perfect kunnen weigeren.

Er zijn met andere woorden een hele hoop juridische mogelijkheden om zich te verzetten tegen de eisen van het ministerie van Defensie.

Advies GSJ

Op 24 augustus 2020 heeft een stafmedewerker Juridische zaken en patrimonium van de gemeente de volgende vragen gesteld aan advocatenkantoor GSJ: 

1. Kan NATO zonder meer eisen om bomen te rooien binnen een bepaalde perimeter?
2. Kunnen we de dreef niet redden? Kan bv. de pijpleiding niet worden verlegd?

Op 19 maart 2021 ontving de gemeente van GSJ een uitgebreid antwoord. In dat document staat op pagina 29 het volgende te lezen:

De conclusie is duidelijk: de gemeente kan de NAVO dwingen om het tracé van de pijpleiding te wijzigen. De beheerders van de pijplijn moeten die aanpassing bovendien zelf betalen.

In de praktijk zou dat niet betekenen dat die leiding wordt opgegraven – wat voor nog meer schade aan de bomen zou zorgen. Wat men in zo’n geval meestal doet is de leiding afkoppelen, schoonmaken en onder de grond laten liggen.

Elders kan dan een nieuwe leiding gestoken worden, bijvoorbeeld door middel van ‘microtunneling’. Dat is een gekende techniek in de tunnelbouw waarbij er ondergronds onder hoge druk gegraven wordt zonder dat daar aan de oppervlakte iets van te merken is.

Een andere mogelijkheid is dat het Ministerie van Defensie opziet tegen een gedwongen verhuis van de leiding en haar eisen t.a.v. de eigenaars laat vallen.