Waarom wil men de bomen van de Dreef kappen?

Wie wil dat nu? Het antwoord is heel simpel: niemand. Echt niemand. De gemeente niet, de eigenaars niet. En toch gaan er 94 monumentale bomen gekapt worden. Hoe kan dat nu?

Marian Mys, het voormalig hoofd van de Dienst Omgeving heeft dat op een bepaald moment heel mooi gezegd: ‘Niemand wil die bomen weg, maar niemand wil de verantwoordelijkheid.’

Want daar gaat het om: de verantwoordelijkheid. Graaf Moretus de Bouchout is als eigenaar van de bomen in de Holleweg doodsbang dat, als er vroeg of laat nog eens een boom omvalt, er slachtoffers zullen vallen.

Dat is niet denkbeeldig. Er zijn al bomen ontworteld. Er vallen ook af en toe stevige takken naar beneden. Dat de gemeente bij stormweer de Dreef afsluit, is een terechte voorzorgsmaatregel.

Maar de graaf wil dat risico graag tot nul herleiden. Hij vraagt al jaren of hij de bomen in zijn gedeelte van de Dreef mag kappen en heraanplanten. Voor de veiligheid.

Hij wordt ook onder druk gezet. Er zijn mensen die in de buurt van de Dreef wonen die de graaf en de gemeente al brieven hebben gestuurd dat die bomen naast hun huis zo snel mogelijk gekapt moeten worden. Omwille van de veiligheid.

En er is Ministerie van Defensie dat vindt dat een aantal bomen te dicht bij een pijpleiding staan die door de Dreef loopt en dus moeten gekapt worden.

Men kan niet anders dan begrip hebben voor de positie van de graaf.  Wat niet betekent dat men het eens hoeft te zijn met de oplossing die hij voorstelt.

De gemeente, Natuur en Bos, en Onroerend Erfgoed, hebben zich aanvankelijk jarenlang tegen het kappen van die bomen verzet.

In 2017 stuurt graaf Moretus daarom een brief naar het college waarin hij zegt afstand te willen doen van zijn verantwoordelijkheid. Als hij zijn bomen niet mag kappen, wil hij ook niet de schuld krijgen als het ooit mis gaat.  

Het college van burgemeester en schepenen is het daar niet mee eens. In een collegebesluit van 17 juli 2017 staat te lezen:

“Het is niet de bedoeling (…) het beheer over te nemen. (…) Dhr R. Moretus Plantin de Bouchout is eigenaar van de Holleweg en blijft bijgevolg verantwoordelijk voor het onderhoud hiervan.”

De vraag is: klopt dat? Is dat waar wat de gemeente daar zegt? Dat die Dreef enkel de verantwoordelijkheid is van de graaf?

Eind juni 2020 stelt Lode Van den Brande van ’t Dorp in de gemeenteraad de volgende vraag: ‘Men spreekt altijd maar van ‘de twee eigenaars van de Dreef’, maar zou het kunnen dat er ook nog een derde eigenaar is n.l. wijzelf. Dat de gemeente mede-eigenaar is van de Dreef? Er ligt daar toch een straat? De Holleweg is toch ooit door de gemeente geasfalteerd? Dat heeft die bomen geen deugd gedaan. Zijn wij dan niet mee verantwoordelijk?’

Het antwoord van de burgemeester was toen: Dat weet ik niet. Daar kan ik nu niet op antwoorden. Dat moet nog verder uitgezocht worden.

Dat is vreemd, want men is al zes jaar over die Dreef aan het onderhandelen. En vooral: twee jaar daarvoor, in 2018, is die vraag al eens gesteld in het Dreefoverleg waar alle betrokkenen mee aan tafel zitten.

De advocaten van de gemeente hebben dat toen uitgezocht en hun standpunt was overduidelijk: in een mail van 23 januari 2018 bevestigen ze dat de Holleweg publiek domein is en dat de gemeente dus te allen tijde verantwoordelijk is voor de veiligheid. Als er een boom op de weg valt en er zit iemand onder, dan is de gemeente als eerste aansprakelijk. Wist men al in 2018.

Wat men dan wel kan proberen, aldus de advocaten van de gemeente, is voor de rechter een deel van de verantwoordelijkheid op de eigenaar van de bomen afschuiven. Als men kan aantonen dat de graaf zijn bomen niet deftig gesnoeid heeft bijvoorbeeld.

Maar let op, als de situatie niet veilig is, dan moet de gemeente dat sowieso aan de graaf laten weten. Ze kunnen hem bovendien dwingen om te snoeien. En als hij weigert kunnen ze het zelf doen, in zijn plaats, op zijn kosten als het moet.

Maar dat doet men niet. Men doet alsof de graaf als enige verantwoordelijk is voor de veiligheid. Desnoods moeten die bomen maar gekapt worden. Zolang de gemeente ze maar niet mee moeten onderhouden.

Wat die verantwoordelijkheid betreft, in het verslag van het zgn. Dreefoverleg van 4 juli 2019 staat nog iets heel opvallends:

•Er loopt een asfaltweg door de Holleweg, afgezet met boordstenen. Bij de aanleg van deze weg werden er graafwerkzaamheden uitgevoerd. Deze ingreep heeft er mee aan bijgedragen dat vele bomen in slechte staat verkeren.

•De bebouwing parallel met de dreef staat zeer dichtbij. Er werd eveneens een verharde weg aangelegd in de wortelzone. Ook dit beïnvloedde de gezondheidstoestand van deze bomen

Dat wil dus zeggen dat als er vandaag al een probleem is met de Dreef ter hoogte van de Holleweg, de gemeente daarvoor in hoofdzaak verantwoordelijk is. Zowel het aanleggen van de weg als het toelaten van de bebouwing zijn beslissingen van de gemeente, niet die van de eigenaars.

Daar komt nog bij: de Dreef is niet zomaar een rij bomen. Ze maakt deel uit van een Beschermd Monument. Daar mag je niet mee doen wat je wil.

In haar ‘Handleiding voor het beheer van historische dreven en wegbeplantingen’ hanteert het Agentschap Onroerend Erfgoed een 40% regel. Bij een historische dreef mag men pas aan vervanging beginnen denken als ten minste 40% van de bomen dood, ziek of verdwenen is.

In het gedeelte langs de Holleweg stonden oorspronkelijk 120 bomen. Daarvan zijn er in de loop der jaren 14 verdwenen. Dat is 11,6%.

De vraag der vragen is natuurlijk: moeten we ons voor de nabije toekomst grote zorgen maken? 4. Zijn de bomen van de Dreef ziek?

Hier vind je nog het advies van GSJ advocaten aan de gemeente van 23 januari 2018: